Wędzidełko to niewielki, ale bardzo istotny element anatomiczny w jamie ustnej. Odgrywa kluczową rolę w prawidłowym rozwoju i funkcjonowaniu ust i języka od najwcześniejszych chwil życia. U dzieci, szczególnie noworodków i niemowląt, prawidłowa struktura i funkcjonowanie wędzidełka są niezbędne dla efektywnego ssania i karmienia piersią, co jest fundamentem zdrowego wzrostu i rozwoju. Wędzidełko, które nie jest odpowiednio ukształtowane lub ma nietypową długość, może powodować trudności z karmieniem, opóźnienia w rozwoju mowy, a u starszych dzieci problemy z higieną jamy ustnej i zgryzem.

Czym jest wędzidełko języka i jaką spełnia rolę?

Wędzidełko to niewielka fałda tkanki łącznej. Wędzidełko języka znajduje się pod językiem, łącząc jego spód z dnem jamy ustnej. Główną funkcją wędzidełka jest ograniczenie nadmiernego ruchu języka do tyłu, co jest ważne dla prawidłowego karmienia, połykania i mowy. Wędzidełko wargi górnej (łac. frenulum labii superioris) łączy wewnętrzną stronę wargi górnej z dziąsłami. Może mieć wpływ na rozwój zębów i szczęki, a w niektórych przypadkach przyczyniać się do powstawania diastemy, czyli przerwy między górnymi przednimi zębami. Wędzidełko wargi dolnej (łac. frenulum labii interior) łączy wewnętrzną stronę wargi dolnej z dziąsłami. Podobnie jak wędzidełko wargi górnej może mieć wpływ na rozwój zębów i szczęki u dziecka.

Nieprawidłowości w budowie wędzidełka u dzieci

Nieprawidłowa budowa wędzidełka u dziecka może ograniczać jego funkcje. Tkanka może być zbyt krótka lub nadmiernie rozwinięta. Do najczęstszych problemów związanych z wędzidełkiem należą:

  • ankyloglossia (skrócone wędzidełko języka) – jest to stan, w którym wędzidełko języka jest zbyt krótkie, co ogranicza ruchomość języka. Może to wpływać na karmienie i mowę.
  • skrócone wędzidełko wargi górnej – kiedy wędzidełko wargi górnej jest zbyt krótkie lub zbyt sztywne, może doprowadzić do problemów z prawidłowym zamknięciem ust, rozwojem zębów i szczęki oraz przyczyniać się do powstania diastemy między przednimi zębami.
  • skrócone wędzidełko wargi dolnej – podobnie jak w przypadku wargi górnej zbyt krótkie wędzidełko wargi dolnej może wpływać na rozmieszczenie zębów i powodować problemy z prawidłowym zamykaniem ust.
  • wrodzone braki wędzidełka: w niektórych przypadkach wędzidełko może być całkowicie nieobecne, co również może wpływać na funkcję języka i warg.
  • zbyt długie wędzidełko – zbyt długie wędzidełko również może prowadzić do nadmiernej ruchomości języka, co utrudnia mowę i inne funkcje.
  • nietypowe umiejscowienie wędzidełka – wędzidełko języka lub wargi, które nie jest prawidłowo umiejscowione, może powodować podobne problemy do tych, które występują w przypadku skróconego wędzidełka, w tym trudności z mową i karmieniem.
  • wędzidełko o nietypowej grubości – zbyt grube lub zbyt cienkie wędzidełko może wpływać na funkcje jamy ustnej, w zależności od tego, jak wpływa na ruchomość i elastyczność tkanki.

Objawy zbyt krótkiego wędzidełka u niemowląt:

  • ból sutka u matki,
  • powolny przyrost wagi niemowlęcia,
  • problemy z laktacją,
  • nerwowość i przerwy w ssaniu,
  • odwracanie się i prężenie podczas jedzenia,
  • biały nalot na języku,
  • ulewanie i aerofagia,
  • cmokanie, klikanie, mlaskanie podczas ssania,
  • wysoka męczliwość przy karmieniu piersią.

Frenotomia – podcięcie wędzidełka

Frenotomia to zabieg przecięcia wędzidełka, który wykonywany jest skalpelem, nożyczkami chirurgicznymi lub laserem. Przed podjęciem decyzji o frenotomii konieczna jest konsultacja z fizjoterapeutą. Czasem wystarczy korekta napięcia mięśniowego i praca nad funkcją wędzidełka, by uniknąć zabiegu. Po zabiegu kluczowa jest odpowiednia stymulacja tkanki w celu zapobiegnięcia powikłaniom. Jednym z najczęstszych powodów przeprowadzenia frenotomii u niemowląt jest ankyloglossia.

Przeciwwskazania do zabiegu frenotomii:

  • brak wskazań medycznych,
  • problemy z krzepliwością krwi,
  • infekcje dróg oddechowych,
  • alergie na środki znieczulające.

Problematyczne wędzidełko u dziecka – pierwsze kroki

W przypadku podejrzenia problemów z wędzidełkiem u dziecka, warto odwiedzić neurologopedę. Neurologopeda może przeprowadzić szczegółową ocenę funkcji mowy i połykania dziecka, uwzględniającą zarówno aspekty mechaniczne, jak i neurologiczne. Pozwala to zidentyfikować, w jaki sposób wada wędzidełka wpływa na zdolności dziecka do efektywnego komunikowania się i połykania. Na podstawie dokładnej oceny neurologopeda może zaproponować spersonalizowany plan fizjoterapii, który będzie odpowiadał unikalnym potrzebom dziecka. Po kompleksową ocenę neurologopedyczną dziecka zgłoście się do specjalistów z Centrum Terapii Dzieci i Młodzieży KidsMedic w Warszawie.